Wschód – dokładny czas

Historia produkcji zegarków w Czystopolu sięga jesieni 1941 roku. Ewakuowana fabryka dotarła koleją kazańską, transportem wodnym i lotniczym. Sprzęt drugiej moskiewskiej fabryki zegarków, umieszczony w 170 wagonach, dostarczono do Kazania i na barkach przetransportowano do Czystopola. Pierwsza barka przybyła do miasta 10 listopada 1941 r., a po zawieszeniu żeglugi, aż do lutego 1942 r. maszyny dostarczano konno, lodową drogą przez Kamę, przy czterdziestostopniowym mrozie. Razem z wyposażeniem Moskiewskiej Fabryki Zegarków do Czystopola przybyło z Moskwy 488 specjalistów pod przewodnictwem dyrektora. Jednak brakowało pracowników i konieczne okazało się rekrutowanie personelu spośród mieszkańców okolicznych miejscowości oraz ewakuowanych mieszkańców. Zatrudniano 14- i 15-latków do pracy z Moskalami, przy instalacji sprzętu i jednoczesnej nauce nowych zawodów. Ewakuowana do Czystopola załoga drugiej moskiewskiej fabryki zegarków zajmowała się w czasie wojny produkcją zegarków czołgowych i zapalników do granatów przeciwpancernych. Zgodnie ze specjalnymi rozporządzeniami resortowymi przedsiębiorstwo opracowało i wdrożyło do produkcji seryjnej konstrukcję miny miotanej o opóźnionym działaniu o 60 dniach, przyrządów do pomiaru zużycia paliwa dla samolotów, zespołów technicznych dla torped oraz rejestratorów dla służby hydrometeorologicznej.